Nieuw eerstegraadsgebouw Provinciale Campus 'De Wijnpers' Leuven.
InleidingHoe typeer je een gebouw voor De Wijnpers ? Voorop staat de rankheid van de nieuwbouw, waarbij we volop de helling benutten om terrasbouw in te voegen.Het programma is dens. Binnen de opgelegde perimeter (55x51m) komen 22 klaslokalen die variëren tussen 42, 63 en 84m2 plus polyvalente zaal, plus sporthal.De positie van de trappenhuizen (trappen en terrasbouw) lijkt ons hierbij cruciaal :op de breuklijn tussen schoolgebouw en sporthalmet betrekking tot 2 zij-toegangen naar de belendende schoolgebouwen, hoofdgebouw en cv-sanitair gebouw, waarlangs de sporthal kan worden bereikt.Bedoeling ook is zoveel mogelijk het panoramisch [...]zicht op Leuven te benutten zonder zicht of licht te willen wegnemen van de belendende gebouwen.
Het idee is een simpel volume...Tegenover een strakke voorgevel op de rooilijn (horizontale kroonlijst) staat een speelsere compositie achteraan.
Uitslaande zijvleugelEen zijvleugel met daarin een aantal klassen draait weg van de rechthoekige sporthal. Attributen als volière en luifels (fietsenstalling, overdekte speelplaats) worden ingezet om het volume af te vlakken, af te bouwen.Het panoramisch zicht wordt gemaximaliseerd. Tegelijk wordt de hoofdtoegang tussen hoofdgebouw en nieuwbouw gekadreerd als een vertikaal stadsraam.
Zichtlijnen-vluchtlijnenDit soort doorkijken zit ook 'in' denieuwbouw, daar waar we de polyvalente zaal inbrengen, daar waar we de brede toegang tot de sporthal verschaffen.Die horizontale openingen zitten er om de toegankelijkheid en laagdrempeligheid van de nieuwbouw te benadrukken (verhuur van sporthal aan derden) - dit in weerwil, of juist dankzij, de terrasbouw achteraan en de aanwezigheid van buitentrappen, hellingen om bij de speelplaats te komen.
Het nieuwe bouwvolume komt met de kroonlijst op 13.65m, gelijk met het hoofdgebouw te zitten. De vrije hoogte in de reguliere klassen is 3.30m; (3.30 +1.20m=) 4.50m in de polyvalente zaal. Vervolgens is er 1.20m extra speling voor de klaslokalen onder dak.
Dynamisch dakenplanDoor per vleugel hetdak tegendraads te kantelen, komen we tot een gekarteld, gepliceerd momentum. Het 1.20m niveauverschil tussen hoofdvleugel en zijvleugel wordt dan extra benadrukt. De daken richten zich naar de zon (kunnen zonnepanelen hebben). In de voorgevel blijft echter de horizontale kroonlijst aangehouden.Typologie : Met dit gepliceerde verbindingsdeel willen we het beeld van de Verloren Kosttoren heroproepen. Kantelen - kantélen.... en dus zit de compositie achteraan wat losser. De speelplaats zit 2.40m (in 2 stappen van 1.20m) hogerop. Hellingsbanen maken een continue verbinding tussen polyvalente ruimte en speelplaats.
GarageHet is maar dat de speelplaats op de huidige dakhoogte van de 'te bewaren' garagekomt te zitten. Toezicht tussen speelplaatsen van het hoofdgebouw en nieuwbouw wordt zodoende mogelijk (een eis). De hoogte van de nieuwe speelplaats is meteen ook afgesteld op het balkon van het hoofdgebouw - een verbinding kan worden gemaakt.Toegang tot de speelplaats. De bestaande garagepoort maakt plaats voor de buitentrap naar de speelplaats toe. De poort komt nu achteraan te zitten in de hoek waar de rolserre wegvalt.
Beleving (capaciteit)Het idee is dat naargelang de seizoenen wisselen een glazen schuifwand in de achtergevel open kan, zodat de relatie tussen polyvalente zaal en speelplaats tot quasi één binnen-buitenruimte kan worden open gewerkt.
AkoestiekFractal. In het gevelparament(bekleding rolex replique in architectonisch beton) zit telkens de afdruk van het schoolgebouw in miniatuur, ritmisch aan elkaar gerijgd.Het geluid van de 'ring' wordt dan gedempt voor zowel de zone voor als achter de nieuwbouw. Dit draagt bij tot het open campus gevoel waarbij leerlingen plachten te lunchen aan de groene stadswal.Het verhaal van het ping-pong balletje. Door toedoen van de wigwormige toegang tussen de gebouwen zal geluid van autoverkeer steeds naar buiten worden teruggekaatst. Niets van de geluidshinder dringt door (bron : ing. akoestiek)
Functies5 Algemene lokalen (42m2) zitten op het gelijkvloers, waarvan 3'extra' lokalen (42m2) voor de avondschool 'nobel'. Eén standaardplus lokaal (84m2) heeft 'nobel' tot zijn beschikking op niveau -1 (niv -3.45m). 2 'Extra' vaklokalen (63m2) bevinden zich op niv +1 (niv +4.95m).Hierbij kan 'nobel' profiteren van een aparte toegang. Naar keuze, langs de voordeur of langs de zijinkom en dito trappenhal (zijde cv/sanitair gebouw).Het secretariaat zit centraal op het gelijkvloers en heeft toezicht op de inkomhal, polyvalente zaal, evenals speelplaats.Vaklokalen zitten op het 1ste verdiep met inbegrip van het labo, ict, 2 algemene lokalen en 2 time-out lokalen in combinatie met de berging.Beeldende en muzikale expressie zitten onder dak, met inbegrip van 4 algemenelokalen en 1 standaardplus lokaal. Deze laatste is eveneens bereikbaar via de secundaire trap.Het dakterras (eventuele buitenklassen ?) is toegankelijk via 2 dubbele deuren. Via de glaspartij onder het knikmoment in het dak kan licht en lucht binnenstromen in gangen en trappenhallen.Zicht, lichtheid, transparantie is in alle klassen doorgetrokken. Raampartijen worden op 1.60m hoogte geplaatst in de tussengangen. Tussen 2 trappenhuizen verloopt circulatie ook vlotter en logischer (brandveiligheid).
De polyvalente zaal neemt een grote hap uit het bouwblok : er zitten twee grote raampartijen in de voorgevel (een enkele trede óp naar de polyvalente zaal, áf naar de sporthal).De polyvalente zaalbrengt licht en lucht in de nieuwbouw (doorzichten). Ze zit op niv 0.00m, 30cm boven het straatniveau, is 200m2 in oppervlakte en heeft een vrije hoogte van 4.50m. De lift zit om de hoek. Dankzij de hellingsbaan tussen polyvalente zaal en speelplaats kan één in elkaar vloeiende speelplaats worden gecreëerd (zie ook winter- en zomerregime - de buitenste glazen schil kan wegschuiven).Zichtrelatie met de straat : Het kan niet de bedoeling zijn dat leerlingen, winter en zomer massaal binnenstromen langs het inkomsas, doch ook in de voorgevel van de polyvalente zaal kunnen desgewenst een aantal deuren terzijde van het inkomsas worden opengezet.Leerlingen betreden het gebouw normaliter via debuitentrappen aan de zijkant (trap in de knik van de fietsenstalling met de volière, of trap waar voorheen de garagepoort zat).
De polyvalente zaal kan verduisterd worden voor eventuele optredens, heeft extra technische voorzieningen voor media en spots. Ze kan publieke functies hebben. Via de lift kan een mobiele toog (of praticabels) worden aangevoerd. Ze  kan dienst doen als refter, als binnenspeelplaats.Het beeld dat we voor ogen hebben is die van een grote foyer.
LiftAlle klaslokalen, alsook sporthal -speelplaats via de helling- zijn bereikbaar voor andersvaliden. Toegang tot het gebouw wordt in deze verstrekt via de polyvalente zaal (op niv 0.00) en bijhorend sas (als enigelaagdrempelige inkom).
MezzanineTrappenhuizen dienen als secundaire toegangen, inzonder naar de sporthal - vanaf het belendend hoofdgebouw enerzijds, en cv-sanitair gebouw anderzijds.Een balkon op -3.45m verbindt de twee zij-ingangen met het niveau van de kleedkamers, douches en technische ruimtes, alsook met de hoofdinkom van de sporthal.Deze mezzanine vorm dan de stap af naar de sporthal op -6.60m.
SporthalOm de sporthal te bereiken moet men centraal onder het schoolgebouw door. Ze is achteruitgeschoven en deels ingebed in het talud. Om structurele redenen (kost) is de sporthal een aanbouw waarop enkel de speelplaats komt te zitten.Buitentrap. Vanaf de Mechelse Vest is het eerst 3 meterneerwaarts stappen (2x1.50m met een tussenbordes). De inkomhal niv -3.45m geeft dan uit op de kleedkamers en technische ruimtes, alsook op 1 standaardplus lokaal (84m2) dat bij Nobel hoort maar dat occasioneel kan worden ingezet als café bij sportmeetings.De circulatie splitst zich op niv -3.45m. Met een centrale publiekstrap kan men rechtdoor naar de sporthal op -6.60m (binnentrap 2x1.50m).Eén van de eisen was dat de sporthal onafhankelijk kan opereren. Een iets ruimere inkompartij (mezzanine) kan als compensatie voor de ingegraven sporthal (gegeven de minkost dat dit meebrengt). Het balcon dat uitziet op de zaal (en leidt naar de zij-ingangen) kan zitjes en toeschouwers hebben.Afmetingen. Devrije hoogte is 8.10m : goed voor volleybal, badminton. 3 Volleybalvelden kunnen naast elkaar worden bespeeld.1 basketbalveld (vrije hoogte 7.00m) kan naast 1 volleybalveld.1 handbal- of zaalvoetbalveld hoort eveneens tot de  mogelijkheden binnen een zaal van 42x21.50 meter. We voorzien in een extra uitloopstrook van 2meter, vrije hoogte 2.75m.De structuur bestaat uit TTwelfsels die dragen in de lengte van de zaal of een ter plaatse gestorte betonplaat met ingestorte isolatieblokken, die worden gedragen door twee portieken geplaatst tussen de drie volleybalvelden (vrije hoogte 7.00m). Afscherming kan langsheen deze portieken.Lichtinval.  Zo veel mogelijk natuurlijk licht, rechtstreeksezoninval wordt vermeden doordat raampartijen steeds diep zitten. We voorzien in twee doorlopende raamstrips bovenaan de zaal.Aan de oostzijde brengt de luifel van de fietsstalling soelaas om scheerlicht weg te nemen.Aan de zuidzijde kan via rieten matten op de achterzittende volière scheerlicht worden afgeschermd. Voorts zitten 2 grotere verticale raampartijen diep bij de trappenhuizen.
Luifels van fietsenstalling, overdekte speelplaats plus volière zitten vervat in één geometrie met doel om de rechthoekige sporthal af te bouwen en te integreren in het geheel van serres op de hectaren grote campus.
Raamverdeling. Geinspireerd door de Verloren-Kosttoren hebben we gekozen voor vertikaleraamtraveeën waarachter gangen, polyvalente ruimte, toiletten komen te zitten : de articulatie van de 'andere' functies in de nieuwbouw.Daartegenover staan de horizontale raamstrips die de klaslokalen definiëren. Het panoramisch zicht begint in elk klaslokaal. Ramen lopen door aan de langste zijde van de klas.Raamschakeringen van 0.75, 1.50, 2.50, 3.50, 4.00, 4.50 m. Er zijn voldoende elementen in het spel om elke klas een andere eigenheid te geven.
Materialengevelparament : architectonisch beton - geprofileerd - lichtgrijs buitenschrijnwerk : thermisch onderbroken aluminiumschrijnwerk - kopergeel geanodiseerdkleuraccenten : onderkanten uitkragingen en luifels die zich doorzetten incontouren, bordeaurood (betonmateriaal kan bv. met minerale verf)dakbekleding : geprofileerde staalplaat - kleur betongrijs
StedenbouwkundigInspiratie hebben we gehaald uit het arbitraire :- Geconfronteerd met het behoud van de garage enerzijds; deze kan misschien binnen afzienbare tijd worden omgeturnd tot cafétaria bij de sporthal.De garage heeft de aanzet gegeven tot de hoogte/diepte van de sporthal en bovenzittende speelplaats. De nieuwbouw zit aan de rooilijn om binnen het bouwperceel de sporthal te kunnen incorporeren.- Anderzijds hebben we inspiratie gehaald uit de Verloren-Kosttoren : 'een leegte' waarop de wigvormige inkompartij tussen de gebouwen is geënt (het stadsraam). Misschien kanin de toekomst deze plek voorwerp zijn van kunstintegratie.Als derde gegeven is er de denkbeeldige lijn waarbij de kroonlijst van de voorgevel-hoofdgebouw samenvalt met de daklijn, achtergevel-nieuwbouw.
Met de drie gebouwen 'los' op een rij (neem of geef de suggestie in het masterplan van Guerrilla Architects om een toren op de plek van het cv-sanitair gebouw te plaatsen - komt het stedebouwkundig beeld in zicht van een 'beady ring' (space syntax London).
SlotbeschouwingHoe benoemen we (tot slot) dit soort vorm :1. Is het een boomerang of een swoosh (allicht een te technisch teken) ?2. Is het een uiteengevallen (witloof)doos ? Het deksel opstaand en geplooid (school), andere helft liggend eningeschoven (sportzaal)3. Is het een leesteken, een samentrekkingsteken : accent circonflexe (^) 'circum' is latijn voor rondom; 'flexus' is latijn voor gebogen1:3.